Dönen Dervişler Gösterisi İstanbul

İstanbul E-pass, Sultanahmet - İstanbul eski şehir merkezinde bir saatlik Semazen canlı performansını içerir.

Semazenler

Dönen Dervişler, İslam dininin Sufi mistik geleneğini takip ediyor. 12. yüzyılda dinin filozoflarından biri olan İslam, saf aşk geleneğinin yolunu açarak Mevlevi Sufi Tarikatı'nın oluşmasına öncülük etti. Mevlevi ismi tarikatın yaratıcısı Mevlana Celaleddini Rumi'den gelmektedir. Hatta bir zamanlar Rumi adlı kitabı ABD'de en çok satanlar arasındaydı.

Dönme eylemine gelince, takipçilerin bu eyleme ilişkin heyecan verici bir felsefesi vardır. Eskiden Mevlevihaneler hâlâ açıkken, öğrenci olmak isteyenlerin öğretmen kabul etmesi gerekiyordu. Tarikatın yaratıcısı Mevlana, bir defasında, öğrenci olmak için emri yerine getirmeye çalışan herkesin emri görmesinin memnuniyetle karşılanacağını söylemişti. Yani okulda sıraya girmek isteyen birine olumsuz bir cevap gelmedi. Başlangıçta, öğrenci olmak için gereken her şeye sahip olduklarını göstermek için onlara tamamlamaları gereken zorlu görevler verildi. Herkese yemek pişirmek için mutfaklarda çalıştıktan, tüm manastırı her gün temizledikten ve kutsal alanda birçok zorlu iş yaptıktan sonra düzeni incelemeye başlayabilirler. Dönmek, sırayla kabul edildiğini söyleyen son harekettir, ancak asıl soru, bu hareketin tam anlamı nedir? Dönmek onlar için yaratılışın geri kalanıyla uyum içinde olmak anlamına gelir. Mevlevi tarikatına göre her şey tıpkı gece ve gündüz, yaz ve kış, hayat ve ölüm, hatta perdelerdeki kan gibi dönme hareketi ile yaratılmıştır. Eğer yaratılışın geri kalanıyla uyum içinde olmak istiyorsanız, aynı eylem biçiminde olmalısınız. Gösteri sırasında kullandıkları her kostümün, her müzik aletinin belli bir anlamı var. Mesela siyah kostümler ölümü, beyaz kostümler doğumu, giydikleri uzun şapkalar egolarının mezar taşlarını sembolize ediyor vb.

Türkiye Cumhuriyeti'nde bu manastırların tamamı laiklik gerekçesiyle hükümet tarafından yasaklanmıştır. Böylece bu eski manastırların tümü müzeye dönüştürüldü. Bugün birçok kültür merkezinde Semazen törenleri düzenleniyor. Semazen töreni öncesinde salona geçerek ritüel hakkında detaylı bilgi alabilir ve hoş geldin içeceklerinizi içebilirsiniz. Gösteri sırasında semazenlere, özgün müzik aletleriyle müzisyenler eşlik ediyor.

Mevlevi Töreni

Mevlevi Sema töreni, Allah'a giden yolun derecelerini simgeleyen, dini unsur ve temaları içeren, bu şekliyle ayrıntılı kural ve nitelikleri olan bir tasavvuf törenidir. Mevlevi, Mevlana Celaleddin Rumi'nin oğludur. Sultan Veled ve Ulu Arif Çelebi döneminden itibaren disiplinli bir şekilde icra edilmiştir. Bu kurallar Pir Adil Çelebi zamanına kadar geliştirilmiş ve günümüze kadar son şeklini almıştır.

Tören, birbiriyle bütünlük içinde farklı tasavvuf anlamlarını içeren NAAT, ney Taksim, beşrev, Devr-i Veledi ve dört Selam bölümünden oluşuyor. Sema töreni, Mevlevi kültürünün doğru bir şekilde aktarılabileceği yerlerde gelenekten gelen Mevlevi müziği ile icra edilmektedir. Tören sırasında mutrib heyetinin (ses ve çalgı topluluğu) icra ettiği bestelerin başlıca kaynakları Mevlana'nın Farsça yazdığı eserleridir. 

Gerçekleştirilmesi özen ve dikkat isteyen bu tören, başından sonuna kadar pek çok aşamada mistik semboller taşır. Sema sırasında dönmek, her yerde ve her yönde Allah'ı seyretmeyi temsil eder. Ayak vuruşu, nefsin sınırsız ve doyumsuz arzularını ayaklar altına alıp ezmek, onunla mücadele etmek ve nefsi mağlup etmektir. Kollarını yana açmak en mükemmel olamamaktır. Sağ el göğe, sol el ise yere açılır. Sağ el Allah'tan feyz (mesaj) alır, sol el ise bu mesajı dünyaya dağıtır.

Töreni gerçekleştiren semazenler, uzun bir ruhsal ve bedensel eğitim sürecinin ardından ritüele hazır hale gelir. Sema bölgesindeki tüm hal ve tavırlar edep ve kurallara uygun olarak yürütülür. Sema yapacak kişinin Mevlana'nın yazılı eserlerini okuyup anlayabilecek kapasiteye sahip olması ve müzik, hat sanatı gibi sanatlarla uğraşabilme becerisine sahip olması beklenmektedir.

Son Söz

Sema yapan dervişleri görmek, normal bilinç durumunuzu değiştirerek ona büyülü bir dünya turu vermenin bir yoludur.
Dansçıları hiper bilinç durumuyla meşgulken ve olağanüstü bir dengeyi korurken izlemek muhteşem bir sahne. Semazen ve Mevlevi törenlerine katılmak şüphesiz bölgedeyseniz asla kaçırmamanız gereken bir şeydir. İstanbul E-pass ile girişin ücretsiz olmasının keyfini çıkarın, aksi halde ücreti 18 Euro'dur.