Güncelleme Tarihi : 15.01.2022
Osmanlı İmparatorluğunun Yükselişi ve Çöküşü
Her yükselişin mücadeleleri vardır ve her düşüşün genellikle bu olayların sonuçlarıyla maskelenen nedenleri vardır. Osmanlı İmparatorluğu'nun güneşi - Tarihin en büyük imparatorluklarından biri uzun süre doğup parladı, ancak diğer hanedanlar gibi çöküşü karanlık ve sürekliydi.
The Osmanlı İmparatorluğu 1299'da kuruldu Anadolu'daki Türk boylarından yetişmiştir. Osmanlılar 15. ve 16. yüzyıllarda adil bir güç gösterisi yaşadılar ve 600 yıldan fazla hüküm sürdüler. İktidardaki imparatorlukların tarihindeki en uzun ömürlü hanedanlardan biri olarak kabul edilir. Osmanlı'nın gücü genel olarak İslam'ın gücü olarak görülüyordu. Batı Avrupalılar tarafından bir tehdit olarak görülüyordu. Osmanlı İmparatorluğu'nun yönetimi, bölgesel istikrar, güvenlik ve ilerleme çağı olarak kabul ediliyor. Bu hanedanın başarısı, değişen koşullara uyum sağlamalarına ve bunun genel olarak kültürel, sosyal, dini, ekonomik ve teknolojik gelişmenin önünü açmasına bağlanıyor.
Osmanlı İmparatorluğu Tarihi
Osmanlı İmparatorluğu günümüz Avrupa'sının çeşitli bölgelerini kapsayacak şekilde büyüdü. Zirvesi sırasında Türkiye, Mısır, Suriye, Romanya, Makedonya, Macaristan, İsrail, Ürdün, Lübnan, Arap Yarımadası'nın bazı kısımları ve Kuzey Afrika'nın bazı bölgelerine yayıldı. İmparatorluğun toplam alanı 7.6'te yaklaşık 1595 milyon mil kareyi kapsıyordu. Parçalanırken bir kısmı günümüz Türkiye'si haline geldi.
Osmanlı İmparatorluğu'nun kökeni
Osmanlı Devleti, Selçuklu Türk İmparatorluğu'nun kopuk bir ipliği olarak ortaya çıktı. Selçuklu İmparatorluğu, 13. yüzyılda Moğol istilalarından yararlanan I. Osman yönetimindeki Türk savaşçılar tarafından yağmalandı. Moğol istilaları Selçuklu devletini zayıflatmış, İslam'ın bütünlüğü tehlikeye girmişti. Selçuklu İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra Osmanlı Türkleri güç kazandı. Selçuklu İmparatorluğu'nun diğer devletlerinin kontrolünü ele geçirdiler ve yavaş yavaş 14. yüzyıla gelindiğinde tüm farklı Türk hükümdarlıkları ağırlıklı olarak Osmanlı Türkleri tarafından yönetilmeye başlandı.
Osmanlı İmparatorluğunun Yükselişi
Her hanedanın yükselişi ani bir süreçten ziyade kademeli olarak gerçekleşir. Türk İmparatorluğu başarısını I. Osman, Orhan, I. Murad ve I. Bayezid'in üstün liderliğine, merkezi yapısına, iyi yönetimine, sürekli genişleyen topraklarına, ticaret yollarının kontrolüne ve organize korkusuz askeri gücüne borçludur. Ticaret yollarının kontrolü, yönetimin istikrarı ve sağlamlaşmasında önemli bir rol oynayan büyük zenginliğin kapılarını açtı.
Büyük genişleme dönemi
Daha açık bir ifadeyle Osmanlı İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'in fethi ile zirveye ulaştı. Fethedilemez sayılan Konstantinopolis, Osman'ın torunları tarafından diz çöktürüldü. Bu fetih, İmparatorluğun Avrupa ve Orta Doğu'daki ondan fazla farklı devleti kapsayacak şekilde daha da genişlemesinin temeli oldu. Osmanlı İmparatorluğu Tarihi literatüründe bu dönemin büyük genişleme dönemi olarak adlandırıldığı anlatılmaktadır. Pek çok tarihçi bu genişlemeyi işgal altındaki devletlerin dağınık ve küçülmüş hali ile Osmanlı'nın gelişmiş ve organize askeri gücüne bağlamaktadır. Genişleme Memlüklerin Mısır ve Suriye'deki yenilgisiyle devam etti. Cezayir, Macaristan ve Yunanistan'ın bazı bölgeleri de 15. yüzyılda Osmanlı Türklerinin şemsiyesi altına girdi.
Osmanlı İmparatorluğu Tarihi parçalarından, bir hanedan olmasına rağmen, yalnızca en yüksek hükümdarın veya padişahın konumunun kalıtsal olduğu, diğerlerinin, hatta elitlerin bile bu konumları kazanmak zorunda olduğu açıkça görülmektedir. 1520 yılında saltanat I. Süleyman'ın eline geçti. Onun hükümdarlığı döneminde Osmanlı İmparatorluğu daha da güçlendi ve sıkı bir hukuk sistemi tanındı. Bu medeniyetin kültürü gelişmeye başladı.
Osmanlı İmparatorluğunun gerilemesi
Sultan I. Süleyman'ın ölümü, Osmanlı Hanedanı'nın çöküşüne yol açacak bir dönemin başlangıcı oldu. Düşüşün kritik nedeninin ardı ardına gelen askeri yenilgiler olduğu ortaya çıktı; bunların en önemlisi İnebahtı Muharebesi'ndeki yenilgiydi. Rus-Türk savaşları askeri gücün bozulmasına yol açmaktadır. Savaşların ardından İmparator birçok anlaşma imzalamak zorunda kaldı ve İmparatorluk ekonomik bağımsızlığının çoğunu kaybetti. Kırım savaşı daha fazla komplikasyon yarattı.
18. yüzyıla kadar İmparatorluğun merkezi merkezi zayıflamış ve çeşitli isyan eylemleri sürekli toprak kaybına yol açmıştır. Saltanattaki siyasi entrikalar, Avrupalı güçlerin güçlenmesi, yeni ticaretlerin gelişmesiyle birlikte ekonomik rekabet ile Türk İmparatorluğu kapsamlı bir aşamaya ulaştı ve "Avrupa'nın Hasta Adamı" olarak anıldı. Tüm dikkat çekiciliğini yitirdiği, ekonomik açıdan istikrarsız olduğu ve giderek Avrupa'ya bağımlı hale geldiği için bu adı almıştır. Birinci Dünya Savaşı'nın sonu Osmanlı İmparatorluğu'nun da sonunu işaret etmiştir. Türk milliyetçisi Sevr Antlaşması'nı imzalayarak saltanatı kaldırdı.
Son Söz
Her yükselişin bir düşüşü vardır ama Osmanlı 600 yıl hüküm sürdü ve buna son vermek için bir Dünya Savaşı gerekti. Osmanlı Türkleri hâlâ yiğitlikleri, kültürel gelişmeleri ve çeşitlilikleri, yenilikçi girişimleri, dini hoşgörüleri ve mimari harikalarıyla hatırlanıyor. Son Türklerin geliştirdiği politikalar ve siyasi altyapılar, geliştirilmiş veya değiştirilmiş formlarda da olsa hâlâ işlevini sürdürmektedir.